Vitiligo រឺ ឃ្លង់ល្ពៅ

Vitiligo រឺ ឃ្លង់ល្ពៅ

ក. តើ Vitiligo ជាអ្វី?
Vitiligo ជាជំងឺស្បែក ដែលស្តែងដោយស្នាមអុចស និងស្នាមសពពាលនៅលើស្បែក ទាំងនេះគឺបណ្តាលមកពីការបាត់បង់នូវសារធាតុពណ៌, Melanin, ដែលផ្តល់ជាតិពណ៌ដល់ស្បែក។ ការបាត់បង់នូវជាតិពណ៌ កើតមានឡើងនៅពេលដែលកោសិកាបំពាក់ពណ៌ (Melanocytes) ត្រូវបានបំផ្លាញហើយ Melanin មិនអាចត្រូវបានបង្កើតឡើង។ Vitiligo មិនមែនជាជំងឺឆ្លងទេ។
ទីតាំងដែល Vitiligo តែងតែប៉ះពាល់មាន៖

• Bony Surfaces: ខ្នងដៃ និងម្រាមដៃ, កែងដៃ និងជង្គង់
• Around Body Orifices: ជុំវិញភ្នែក, មាត់ និងច្រមុះ
• Body folds: ក្លៀក និងក្រលៀន
• កន្លែងផ្សេងទៀតនៃដងខ្លួន: ជើង, កដៃ, ចុងដោះ និងប្រដាប់ភេទ
Vitiligo ក៏អាចកើតមាននៅតំបន់ដែលធ្លាប់មានរបួស ដូចជា របួសដោយដាច់ រឺរលាករោម និងសក់លើតំបន់នេះ ក៏អាចឡើងសផងដែរ។


ខ. តើអ្វីជាមូលហេតុបណ្តាលឲ្យមាន Vitiligo?
មូលហេតុនៃ Vitiligo នៅតែមិនទាន់មានការបកស្រាយនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែបុគ្គលដែលមាន Vitiligo តែងតែមានអត្រាខ្ពស់ ទៅនឹងទំនាក់ទំនងរវាង៖ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម, ជំងឺក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត និងជំងឺប្រព័ន្ធភាពស៊ាំមួយចំនួនទៀត។

គ. តើ Vitiligo អាចព្យាបាលជារឺទេ?
បាន។ មានការព្យាបាលច្រើនទំរង់ ប៉ុន្តែការឆ្លើយតបទៅនឹងការព្យាបាលគឺវាអាស្រ័យទៅតាមបុគ្គលម្នាក់ៗ និងទីតាំងដែលវាកើត។

ឃ. តើអាចព្យាបាល Vitiligo បានដោយរបៀបណា?
១. Corticosteroid Creams
ក្រែម Potent Corticosteroid គឺមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះអ្នកជំងឺមួយចំនួន។ ការតាមដានឲ្យបានទៀងទាត់ដោយគ្រូពេទ្យគឺអាចការពារផលប៉ះពាល់នៃថ្នាំបាន។

២. Psoralen Photochemotherapy (PUVA)
PUVA គឺជាការព្យាបាលរួមគ្នានៃការប្រើប្រាស់ថ្នាំ PSORALEN (P) និង ការហាលស្បែកទៅនឹងកាំរស្មី Ultraviolet A (UVA)។ Psoralen ធ្វើឲ្យស្បែកឆាប់ប្រែប្រួលនៅពេលដែលត្រូវនឹង UVA ដែលជាកាំរស្មីធម្មជាតិនៃពន្លឺព្រះអាទិត្យ Psoralen អាចប្រើប្រាស់ក្នុងទំរង់ទឹក (សំរាប់លាប) រឺជាគ្រាប់ (សំរាប់លេប)។ នៅពេលមានការប្រើប្រាស់ជាទំរង់លាបជាមួយការហាលនឹងកាំរស្មី UVA គេហៅថា Topical PUVA។ បើប្រើទំរង់គ្រាប់ គេហៅថា Oral PUVA។ ជាទូទៅ Topical PUVA ត្រូវបានប្រើសំរាប់ព្យាបាល Vitiligo ដែលប៉ះពាល់ទំហំស្បែកតិចតួច រឺមានកំរិត។ អ្នកជំងឺដែលទទួលការព្យាបាលដោយ PUVA ត្រូវចាំបាច់ត្រៀមខ្លួនទទួលយកការព្យាបាលរហូតដល់១ឆ្នាំ ឬ យូរជាងនេះ រហូតដល់ទទួលបានលទ្ធផលល្អជាអតិបរមា។ ការតាមដាន និងត្រួតពិនិត្យសុខភាពអោយបានដិតដល់គឺជាការចាំបាច់។ ការប្រើប្រាស់ Psoralen ទំរង់ទឹក (Psoralen lotion) បន្តដោយហាលស្បែកដែលមានបញ្ហានោះ ទៅនឹងពន្លឺព្រះអាទិត្យអាចបណ្តាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ និងមិនគួរឲ្យទុកចិត្តបាន ដោយសារកំរិត UVA ដែលមាននៅក្នុងពន្លឺព្រះអាទិត្យប្រែប្រួលពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ ការប្រើប្រាស់ប្រភពសិប្បនិម្មិតនៃ UVA ក្រោមការត្រួតពិនិត្យដ៏ត្រឹមត្រូវត្រូវបានណែនាំ។

៣. Camouflage Cosmetic
គ្រឿងសំអាងមួយចំនួន អាចជួយផ្តល់នូវពណ៌ល្អសមស្របទៅតាមពណ៌សំបុរស្បែក និងបិទបាំងនូវស្នាមពពាលសដែលមានលើមុខ និងខ្នងដៃបានយ៉ាងប្រសើរ។

៤. Sunscreens
តំបន់ស្បែកដែលកើតជំងឺនោះ ងាយនឹងរលាកដោយសារពន្លឺព្រះអាទិត្យណាស់ ដោយសារគ្មានការការពារពីកោសិកាបំពាក់ពណ៌ស្បែក។ អ្នកជំងឺគួរតែប្រើប្រាស់នូវ Broad spectrum high protection factor sunscreens នៅលើតំបន់ស្បែកដែលកើតជំងឺ នៅពេលត្រូវពន្លឺថ្ងៃ។